EVLİYA VE AZİZLER KÖYÜ ONAR

Yeni roman çalışması yayınlanmayı bekliyor:

EVLİYA VE AZİZLER KÖYÜ

ONAR

Köyün Gizemli Geçmişinden Roman ve Şiir Diliyle Tarih Anlatıları

İsmail Kaygusuz

İÇİNDEKİLER

Kısa Bir Önsöz

BİRİNCİ BÖLÜM

Selçuklu Sarayı Koruma Birliğinde (Candariyan) İki Bâtıni Fedayisi

“Adım Şeyh Bahşiş, Şeyh Hasan Onar Beg’in Oğluyum”

Sultan Gıyaseddin Keyhusrev Üçlü Toplantı Sonrası Zafernameler Gönderiyor

Selçuklu Sarayına Bir Alamut Fedaisi Sızmış

Alamut İmamı’nın Elçisi Şeyh Hasan Onar

Sünni Abbasi Halifesi Şeyh Hasan Onar’ı Kendi Elçileriyle Tanıştırıyor

Şeyh Hasan Onar Konya’da I.Gıyaseddin Keyhusrev’in Huzurunda

Göç Başlıyor: Şeyh Hasan Onar Yerleşmek İçin Diyar-ı Rum’da Yurt Arıyor

İKİNCİ BÖLÜM

Alaca Karanlıkta Fırat Kıyısında Yorgun Bir Derviş

Şeyh Hasan Onar Zaviyesini kurarak, Oymağını Göçerlikten Tam Yerleşik Düzene Geçirtiyor

Şeyh Hasan Onar’ın Yerleştiği Çevrenin 19.Yüzyıl’ın Sonlarına DeğinTarihsel Konumu

1800 Yılının İlk Çeyreğinde Bir Gün Onar Köyüne Bir Aşık Geldi

Pirî Baba’nın Onar’da Son Günü

Gügeyikli Hristiyan Gençler Yeni Yerleşimcileri Taciz Etmekten Geri Kalmıyorlar

Gıllik’in Mağarasının Gizli Sırrı

Gülbacı’nın Düşleri ve Ulu Kiraz Ağacı

Şeyh Hasan Onar’ın Kırk Kulaçlık Kemendi ve Onar Zaviyesi Vakıfnamesi

Şeyh Hasan Onar Sultan Alâaddin Keykubat’ı Onar Zaviyesi’nde Ağırlıyor

Arap Taşı Sorusuyla Açılan Oturum Bize Neler Neler Anımsattı

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Donmuş Göl Üzerinde Birbirine Sarılmış Çıplak Ölüler

Kanlı Kümbet’in Düşündürdükleri

3.Yüzyılda Melita’daki Toplumsal Yaşamdan Kısa Bir Özet ve Aziz Nearkhos’la Yüzbaşı Polyeuktos

Yehuda kralı Herodes Antipas Roma’dan Atanan Vali Pontius Pilatus’u Karşılarken Bir Mucize Sınavı

Kanlı Meydan’dan Kanlı Kümbet’e Uzanan Geleneksel Ölüm Hattı

Şeyh Hasan Onar Oğlu Şeyh Bahşiş’e İcazet Vermek İçin Onu Üç Sınamadan Geçiriyor

Birinci Sınama İneğin Karnındaki Dana

İkinci Sınav Beklenirken Küçük Çobandan İki Anı

Topçağıl’ın Önünden Bir Yılan Süzüldü

Baba ve Oğul Arasında Ok Atma Yarışması

Baba İshak Şamî’den Gelen Namenin Ardından Tam Yedi Yıl Geçmişti

Büyük İsyan Sonrası Diyar-ı Rum’da (Anadolu’da) Siyasal Durum ve Şeyh Bahşiş’in Vakıf Köyünde Olup Bitenler

Elvan Çelebi’nin Dizelerinde Baba İlyas Oğlu Muhlis Paşa’nın Çocukluk ve GençlikYaşamı

Selçuklu Sultanı IV. Kılıçarslan ile Muhlis Paşa Buluşması ve Onar Zaviyesi’ne Dönüş

Muhlis Paşa Kırşehir’de Esrar-ı Mektum’unu (gizli sırlarını) Açıklıyor ve Sultan Hanı’nda Sıray-ı Makamı Belirliyor

Aşık Ali Paşa’nın Arapkir- Onar Zaviyesi’den Ayrılma Zamanı Yaklaşıyor

On Birinci Yılda Gülşehri’den Vakıf Köyü Onar’a Dört Atlı Geldi

Kısa Bir Önsöz

Bu çalışma giriş, gelişme ve sonuçlu bir düzyazı planına uyarak yazılmış bir klasik roman değildir. Bir Türkmen boyu veya oymağının inançsal ve yönetimsel önderi ve yerleşimci (kolonizatör) bir Anadolu evliyası olan Şeyh Hasan Onar’ın - namı diğer Sultan Onar ve Onar Dede – eylemlerinin toplumsal belleğe yansıyıp, sözlü tarih oluşturmuş keramet söylenceleriyle birlikte, kurup yerleştiği, adını verdiği Onar köyü ve çevresinin kuruluş öncesi ve sonrası gizem dolu geçmişini romansı dille anlatmayı denedim. Kuşkusuzdur ki bu anlatılarda, özelden genele doğru genişletilerek, 12.yüzyıldan itibaren14.yüzyıla kadar Anadolu Selçukluları’nın sosyal ve siyasal tarihinden önemli kesitler sunulmakta ve 19.yüzyılın ortalarına kadar da geniş okumalar, araştırma ve incelemelere dayanan yeni bulgu ve özet bilgiler yer almaktadır.

Üç bölüme ayrılmış olan bu geniş çerçeveli anlatılar 36 ara başlık içermektedir. Bu başlıklar altında anlatılan ve zaman zaman fotoğraflarla desteklenmiş olaylar çoğu kez farklı mekân ve zamanlarda yaşayan tarihsel kişiler arasında geçen öykülerdir. Anlatan ve anlatılan kişiler ve olaylar değişmekte ve her zaman birbirini izlememekte. Yer yer üçüncü kişi (O) anlatırken, birden araya birinci kişi (Ben) girmektedir anlatıcı olarak. Tarihsel bir olayın ardından emekli akademisyen yazarın telefonu çalar ve bir tur rehberi öğrencisi, Roma kaya mezarları alanında yerli gezginlerini bilgilendirmesi için yardıma çağırmaktadır. Arkasından bir otobüs yolculuğu boyunca, 3. ve 4.yüzyıllara dönülerek, karargâhı Onar topraklarında kurulmuş XII. Fulminata Lejyonu mensubu Hristiyan Azizlerinin Sivas ve Malatya’da katledilmesi olayları ayrıntılanmaktadır o yılların yaşanmışlığı içinde.

Atamız kurucu evliyanın keramet söylencelerinin destansı içeriklerini etraflıca verirken, bunların oluşumu, nesnel özü ve içinde saklı tarihsel gerçeklikleri ortaya çıkarmaya çalıştım. Bazan bu kerametlerin arasına girip çocukluk anılarımdan kesitler sunmaktan da çekinmedim. Farklı başlıklar altında çoğu bağımsız olaylar ve öykülerin içine, daha önce yazdığım Onar ve çevresine ilişkin arkeolojik, tarihsel ve demografik makalelerden bölümler de sokuşturup içerikleri genişletildi...

Böylece Onar köyünün gizemli geçmişi hakkında hem roman diliyle, hem de alıntılayıp yorumladığımız Elvan Çelebi’nin Menakıbname beyitleri ve Derviş Muhammed’in Onar Dede destanı, yani şiir diliyle geniş bir tarih anlatısı oluşturulmuş oldu. Umuyorum ki, Onar’ın prehistorik dönemlerden ve sekiz yüzyıllık kuruluşundan günümüze kadar Türkiye tarihindeki yeri ve önemini okuyucuya kısmen de olsa tanıtmış oldum.

İsmail Kaygusuz, Malatya, Mayıs 2021